Wan Tru Puwema Unplugged - Boxel, 3 november 2010

... cycles ...

Een bijzondere avond

door Karin Lachmising & Marieke Visser

De rode draad van Unplugged I

Traag bewegen we ons om en door het huis, in cirkels. De fatubangi die Roberto Tjon A Meeuw maakte proberen we nog maar een keertje uit. Wat we voelen is soso lobi, the power of love. We hangen slingers van lampjes tussen de palmbomen. Zetten de stoelen klaar, dicht bij de nu uitgelichte reuzenbank. Dan nog snel naar boven, even iets uitprinten, maar eerst het juiste lettertype kiezen, de mooiste kleur voor het font bepalen. Vervolgens op zoek naar een passende ketting en er één vinden waaraan echter een schakeltje ontbreekt – snel nog repareren dus. De man in huis vraagt bevreemd waarom dat nu moet, waarom nu juist die ene ketting waarmee iets mis is? Nou, gewoon, omdat het die moet zijn. En niet een andere. We kijken of het sap koud is, de mini-dyogo’s op ijs liggen en of de chutney voor de bara’s in een leuk schaaltje gedaan is.Wij, Karin Lachmising en Marieke Visser, leggen de laatste hand aan de Wan Tru Puwema Unplugged-avond, de eerste Make It Happen-avond, in het Hermelijn & family-huis te Boxel, aan de Surinamerivier. En dan, na de laatste puntjes op de i gezet te hebben, zitten we ontspannen op de bank, omringd door gezellige kussens. Via telefoontjes en sms’jes volgen we de worsteling met een vastgeroeste lekke band van degene die de avond voor ons aan elkaar zal praten: Reina Kolf-Telgt. We maken ons niet druk: ze zal er in slagen om toch hier te zijn. En zo niet, dan niet. We rangschikken de spiegeltjes van George Struikelblok, onderdeel van een kunstinstallatie die hij graag wil delen met de Unplugged-gasten. Om het huis gaat het steeds harder waaien, de grijze wolken komen opeens vanuit het hemelblauw aandenderen. Eerder was er een telefoontje uit de buurt van Lelydorp: bliksem, donder, hevige regen. Een sms’je uit de stad volgt: “GT T NG DR? HR NOODW3R!”

Marieke Visser & Karin Lachmising, making it happen / FOTO Charles Chang, 2010

Uit het blog van Karin Lachmising: “De fatubangi stond schoon te wassen in de hevige regen. Ik lag binnen op de bank languit … en langzaam susten hevige bliksemflitsen en zware neerstortende druppels mij in een diepe slaap zoals ik die in geen dagen had gehad. Het was alsof de hemel zich klaar maakte, samen met ons, om de energiegolven die zouden komen goed te geleiden … Het was een lawaai van jewelste daar in de hemel. Alles moest op orde gebracht worden. Alles in place. Want daar in Boxel zou het gebeuren. Daar kwamen mensen bij elkaar die al heel lang gewacht hadden om bij elkaar te komen, ook al wisten ze dat niet.”

De verrassende theatrale performance van Tolin Alexander, rondjes rennend door het huis, in het Aukaans en Nederlands declamerend over de drie vrienden Dood, Leven en Opstanding, schaterend. Je hoorde de mensen denken: wat kan ik er van leren, waar kan ik connecten, wat betekent het voor mijn werk. En ook voor degenen die de kunst en het creatieve proces een warm hart toedragen is deze konmakandra inspirerend. Het geeft stof voor gedachtenvorming, voor ontwikkeling als mens.

In deze tijd van digitale connecties, facebook friends & chat dates lijkt het een waar geschenk, eveneens uit de hemel, om ruim vijftig mensen te verwelkomen tussen bliksemflitsen en regenstormen door. De fatubangi van Roberto staat niet eenzaam, maar als een krachtige totempaal in de tuin, die de elementen trotseert en inspiratie uitstraalt. En zo voelt het voor alle bezoekers van de Boxel-avond, die opeens Out of the Boxel-avond genoemd wordt. Een avond midden in de Wan Tru Puwema-week rond het thema meertaligheid. Op deze Unplugged-avond is het de bedoeling dat vooral de nadruk op al het andere dan de woorden komt te liggen: het ongezegde, de taal van de muziek, het niet-verstaanbare, het voelbare. ‘Laat je senses spreken’, zoals Reina zo mooi zegt: alle zintuigen worden ingezet.

En allemaal zijn ze er, vanuit diverse windstreken zijn ze aan komen waaien: van woordkunstenaars tot percussionisten, van liedzangers tot dramaturgen, van gitaristen tot poëten, visuele kunst en orale literatuur. De avond is het antwoord op wat er gemist is zonder dat we het wisten. Het naar elkaar luisteren, elkaar ‘sensen’, het van elkaar leren, het horen van elkaar en daarna de connecties maken die hieruit vanzelfsprekend uit voortvloeien. Dit bij elkaar zijn dwingt je om jezelf op hogere niveaus te begeven, drempels te overbruggen, de lat hoger te leggen. Het maakt het mogelijk om na te denken over datgene wat je brengt, er met anderen over te discussiëren en de uitdaging aan te gaan om het onder een kritische blik verder te ontwikkelen. Is dit het niet wat in de jaren zestig zo een push heeft gegeven aan literaire en visuele kunst, aan gedachtevorming op welk gebied dan ook: politiek, kunst, wetenschap?

Robbins Anoewaritja / FOTO © Charles Chang, 2010

De inheemse groep onder leiding van Robbins Anoewaritja zegent de avond in. Wat wij ons voorgesteld hadden in de tuin, bij de kusuweboom heeft evenveel zeggingskracht – en misschien nog wel meer – in de intieme beschutting van de muren van het huis.

Auteur Clark Accord (Facebookpagina Clark Accord Foundation) geeft woordelijk aan: ‘De connectie … die mis ik. De connectie heb ik nodig om mijn werk te ontwikkelen, om mijn werk te testen.’ De percussie van Bongo Charlie, die hem begeleidde tijdens zijn voordracht van het ruwe materiaal van zijn nieuwe boek, geeft hem nieuwe ‘angles’. Het samengaan van Raj Mohans zang met Bongo’s drumslag betovert.

Gerrit Barron is er, draagt voor, spreekt aan. De gevoelige voordracht van Munye Oduber uit Curaçao in het Papiamento, zo verstaanbaar door al het gevoel dat ze er in legt en de sfeer waarin het voorgedragen wordt. Het gebed van Florence Filton, midden in de huiskamer, alsof ze werkelijk op de bergen in Zuid-Afrika met de goden in contact is. Els Beerten die woorden overbrengt, bedoeld voor kinderen die niet of niet goed kunnen horen, met veelzeggende fotobeelden. Werelden komen bij elkaar. Diana Ferrus met haar zo krachtige gedichten die tranen doen opwellen. ‘I have come to bring you peace.’

Buiten glinsteren de regendruppels op de fatubangi en staan alle gehuurde Jardin-stoelen in de drassige tuin. Ze waren niet nodig. Het was goed zo. Een prachtige avond. En zo, o zo simpel. Scheppend bezig zijn door samen te zijn. Just make it happen.

+++

Sirano Zalman maakte op deze avond een prachtige serie foto's, waarvoor dank!

Vanwege de ongekend hevige regen wordt het welkom van de inheemsen binnen gedaan / FOTO Sirano Zalman

Karin Lachmising / FOTO Sirano Zalman, 2010

Els Beerten & Kaat Vrancken / FOTO Sirano Zalman, 2010

De fotograaf gefotografeerd / FOTO Courtesy Sirano Zalman, 2010

Bongo Charley, Usha Marhé, Karin Amatmoekrim, Clark Accord, Tessa Leuwsha & Purcy Tjin. Op de achtergrond de spiegelinstallatie van George Struikelblok. Aan de muur werk van John Lie a Fo, Steve Ammersingh & René Tosari / FOTO Sirano Zalman, 2010

Gerrit Barron / FOTO Sirano Zalman, 2010

Arlette Codfried, Purcy Tjin & Bongo Charley / FOTO Sirano Zalman, 2010

Marieke Visser reciting / FOTO Sirano Zalman, 2010

Er is een grote gele tijger in mij neergedaald

Met brede zwarte strepen

Soms beeft hij bang ineengedoken

Dan soest hij, sluimert, wacht iets af

Maar vaker nog rekt hij zich uit

En laat van zich horen

Waakt, want de vijand is nabij

Pas op, pas op met mij

(Boxel, november 2010. Uit de cyclus ‘Moving on’, november 2010 – januari 2011, nr. 4)

Marieke Visser reciting / FOTO Sirano Zalman, 2010

Je doet met me
Je doet met me
Je doet met me
Ik doe met je
Ik doe met je
Ik doe met je
En zo doen we met elkaar

(Kaapstad, oktober 2008)

Marieke Visser reciting / FOTO Sirano Zalman, 2010

Diana Ferrus reciting / FOTO Sirano Zalman, 2010

Diana Ferrus draagt voor / FOTO Sirano Zalman, 2010

Munye Oduber / Foto Sirano Zalman, 2010

Clark Accord draagt voor / FOTO Sirano Zalman, 2010

Clark Accord / FOTO Sirano Zalman, 2010

Florence Filton draagt voor. Titzah Baank, Claudett de Bruin en Wim Verboven luisteren / FOTO Sirano Zalman, 2010

Florence Filton draagt voor / FOTO Sirano Zalman, 2010

Florence Filton / FOTO Sirano Zalman, 2010

Tirzah Baank, Claudett de Bruin & Gerrit Barron luisteren naar Florence Filton / FOTO Sirano Zalman, 2010

+++

Ganga

Voor hen die er niet meer zijn. Ze zijn er. Ook al zijn ze er niet.

Clark Accord - Roy Evers - Evert van Genderen

Selected words from 'No Woman No Cry' by Bob Marley:

Cause I remember when we used to sit

Mingle with the good people we meet

Good friends we have

Good friends we have lost along the way

In this great future you can't forget your past

So dry your tears, I say ...

My feet is my only carriage

And so I've got to push on through ...

But while they're gone,

Everything's gonna be all right!

Everything's gonna be all right!

Everything's gonna be all right, yeah!...

Clark Accord - Roy Evers - Evert van Genderen

Miriam Makeba - Nongqongqo (To Those We Love)

Sade - It's Only Love That Gets You Through

+++

Het schrijversfestival Wan Tru Puwema, in Suriname, in 2010, borduurde voort op de Writers' Exchange Diversity is Power. Een aantal Surinaamse schrijvers reisde in oktober 2008 naar Zuid-Afrika en nam deel aan een unieke literaire uitwisseling. Daarvan zijn twee video's op YouTube gezet.

Zoeken in deze blog

Table Mountain Connection